Telefon z RPA
21 marca w Polsce jest pierwszym dniem wiosny. Wszyscy się cieszą, bo chociaż symbolicznie, choć nadal zimno, to jednak jest zapowiedź znacznie przyjemniejszego okresu. Kilkanaście tysięcy kilometrów na południe kończy się akurat lato, a zaczyna astronomiczna jesień. Ten dzień w Republice Południowej Afryki jest też wolny od pracy, bo to święto państwowe Human Rights Day czyli Dzień Praw Człowieka.
W czasach apartheidu ten dzień obchodzono jako Sharpeville Day. 21 marca 1960 roku podczas demonstracji w townshipie Sharpeville w Johannesburgu policja otworzyła ogień do czarnych demonstrantów. 69 osób zginęło, 180 zostało rannych. Dzień ten urósł do rangi wielkiego symbolu walki czarnych z apartheidem.
Nie wiedziałbym tego gdyby nie telefon z Pretorii. Pierwszy raz dzwonił rano po 9. Akurat miałem rozładowaną i wyłączoną komórkę, więc dopiero przed południem wyświetlił mi się numer, który zaczynał się od +27…… Na początku nie wiedziałem nawet, że to ktoś z RPA. Sprawdziłem kod 0027 i dopiero wtedy się zorientowałem. Kto dzwonił? Ktoś z przyjaciół? Clyde z Kapsztady? A może Marvyn z Johannesburga? Wszystko wyjaśniło się zaraz po godzinie 12, kiedy telefon stamtąd znowu zadzwonił: – Witam panie Michale, tu Janusz Waluś – usłyszałem w słuchawce.
To w tym więzieniu w Pretorii karę dożywocia odsiaduje Janusz Waluś. Fot. M.Zichlarz
Wmurowało was kiedyś w ziemię? Jeśli tak to wiecie jakie to uczucie. Co jak co, ale nie spodziewałem się telefonu od pana Walusia.
Od 1993 roku odsiaduje on we więzieniu w Pretorii karę dożywocia za zabicie przywódcy południowoafrykańskich komunistów Chrisa Haniego. W swojej książce „Afryka gola! Futbol i codzienność” poświęciłem mu jeden z podrozdziałów. Na początku Janusz Waluś został razem z Clive Derby-Lewisem skazany na karę śmierci. Potem wyrok zmieniono jednak na dożywocie.
Obaj odsiadują wyrok w Correctional Center w Pretorii. To silnie strzeżone więzienie na obrzeżach miasta, gdzie wokół znajdują się jednostki wojskowe.
Walusia odwiedziłem w czerwcy 2010 roku podczas swojej trzeciej wizyty w RPA, kiedy trwał tam akurat mundial. Nad tym spotkaniem pracowałem kilka miesięcy. Ba nawet dłużej, bo tak naprawdę miałem być tam już rok wcześniej, ale akurat wtedy z wyjazdu nic nie wyszło.
Rozmawialiśmy dobrze ponad godzinę. Tyle czasu dali nam strażnicy. Nie pora teraz na przedstawienie tego co mówił Waluś. To miał być dla mnie jeden z hitowych dziennikarskich materiałów. Okazało się jednak, tak się czasami zdarza, że publikacją nie był zainteresowany żadna z gazet. Mniejsza o ich tytuły.
Od tego czasu utrzymuję, staram się przynajmniej utrzymywać, kontakt z panem Walusiem. Przyznam jednak, że telefon od niego bardzo mnie zdziwił.
Tłumaczę, że próbowałem oddzwonić na numer, który mi się wyświetlił, ale nikt nie odpowiadał. – Wszystkie rozmowy z zewnątrz są zablokowane. Ja mogę dzwonić i rozmawiać telefonicznie w weekendy i w świąta państwowe – tłumaczy.
Proponuję żeby zamiast na komórkę zadzwonił na telefon stacjonarny, tak przecież powinno być taniej.
- Nie ma problemu. Gdybym nie miał funduszy, to bym nie dzwonił. Jeszcze raz dziękuję za książkę, którą pan wysłał. U mnie wszystko OK. Żyję tu bez pośpiechu. Zdaję sobie sprawę, że na zewnątrz czas płynie szybciej niż tutaj. Zresztą mnie korespondencja zajmuje trochę czasu – tłumaczy.
Są prawne przesłanki do tego, żeby Waluś wyszedł z więzienia już teraz. Toczy zresztą o to batalię z władzami więzienia i sądem. O tym być może w którymś z kolejnych wpisów.
Marzec 22nd, 2011 at 17:37
Ja szczerze mówiąc nie widziałem tego wywiadu, a długo na niego czekałem. Czy można go gdzieś zobaczyć? To musi być bardzo ciekawe, z tego co mówiłeś.
Marzec 22nd, 2011 at 22:37
Niestety na razie wywiad nigdzie się nie ukazał. Leży spisany w pliku i czeka. Pozdrawiam
Marzec 23rd, 2011 at 08:37
Hmm… Tak z ciekawosci: Czuje się winny za to co zrobił? Bo jeszcze parę lat temu był dumny z tego morderstwa. Z tego, że doprowadził cały kraj na skraj wojny domowej.
Marzec 24th, 2011 at 09:25
To więźniowie w RPA mają prawo używać komórek?
Marzec 24th, 2011 at 11:08
Nie komórek. Mogą dzwonić z telefonu stacjonarnego w weekendy i święta państwowe.
Luty 21st, 2013 at 16:05
[...] się w książce, które twierdzą, że to nie Waluś pociągał za cyngiel… Polski emigrant, z którym spotkałem się w więzieniu w Pretorii trzy lata temu, podkreśla jednak, że nie ma żadnego drugiego dna w całej sprawie, a za wszystko odpowiada [...]
Luty 27th, 2013 at 13:31
Jestem uchodzca z RPA, znam duzo ludzi co znali Walusiow. Jak glupio dla sie ten zlapac. Te wiezienie to chyba na lewo od highway z JHB przy wjezdzie do Pretorii. RPA z 1993 roku to nie ta z 2013, teraz murzyni wszedzie u wladzy i modruja bialych bezkarnie. Moze czas na ksiazke o Polakach z RPA? W 1994 glosowalem nie, ale co to dalo?
Marzec 19th, 2013 at 13:51
[...] dużej mierze książka oparta jest na relacjach czy rozmowach z Januszem Walusiem. Spotkałem się z nim osobiście w więzieniu w Pretorii w czerwcu 2010 roku. Potem był kontakt listowny i rozmowy telefoniczne. Ostatni raz zadzwonił w listopadzie [...]
Sierpień 9th, 2013 at 12:05
[...] Jako, że to święto, to Janusz Waluś, który w więzieniu w Pretorii odsiadują karę dożywocia więzienia za zastrzelenie 20 lat temu szefa Południowoafrykańskiej Partii Komunistycznej Chrisa Haniego, może zadzwonić w dowolne miejsce. [...]
Styczeń 14th, 2014 at 17:10
[...] Więzienie w Jastrzębiu-Zdroju istnieje od 1963 roku. Jest zakładem typu półotwartego, przeznaczonym dla osób po raz pierwszy odbywających karę. Dla mnie będzie to pierwsza wizyta w więzieniu, od 2010 roku, od czasu kiedy w Pretorii odwiedziłem odbywającego w RPA karę dożywocia Janusza Walusia. [...]
Czerwiec 14th, 2014 at 08:09
[...] Marzec 2011, Telefon z RPA [...]
Czerwiec 25th, 2014 at 02:16
[...] Marzec 2011, Telefon z RPA [...]
Styczeń 30th, 2015 at 17:20
[...] Marzec 2011, Telefon z RPA [...]
Kwiecień 30th, 2015 at 07:57
[...] Marzec 2011, Telefon z RPA [...]
Maj 3rd, 2015 at 10:28
[...] Marzec 2011, Telefon z RPA [...]
Sierpień 19th, 2015 at 11:40
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Marzec 4th, 2016 at 12:04
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Marzec 10th, 2016 at 14:20
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Marzec 11th, 2016 at 01:17
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Marzec 13th, 2016 at 14:45
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Marzec 15th, 2016 at 01:31
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Maj 17th, 2016 at 10:25
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Czerwiec 27th, 2016 at 06:03
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Sierpień 3rd, 2016 at 11:49
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Wrzesień 18th, 2016 at 22:00
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Wrzesień 22nd, 2016 at 06:02
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Październik 14th, 2016 at 11:29
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Listopad 5th, 2016 at 14:31
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Maj 31st, 2017 at 09:31
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Listopad 17th, 2017 at 11:55
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Wrzesień 14th, 2018 at 09:20
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Kwiecień 10th, 2019 at 01:01
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Grudzień 17th, 2019 at 00:02
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Marzec 18th, 2020 at 12:19
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Grudzień 9th, 2021 at 09:47
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Marzec 18th, 2022 at 13:58
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Listopad 21st, 2022 at 18:07
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]
Marzec 14th, 2023 at 08:02
[...] Marzec 2011. Telefon z RPA [...]